سناریو اصلی بایدن برای ایران و برجام - اوج باور

از مواضع و بیانیه های دولت بایدن می توان سه نگاه رقیب را در مورد ایران و اینده برجام استنتاج کرد. نگاه اول خواهان بازگشت سریع آمریکا به برجام است. رویکرد دوم تاکید دارد آمریکا باید مطمئن گردد و بعد به برجام بازگردد و دیدگاه سوم فراتر از برجام را پیشنهاد می دهد.

برگشت فوری به برجام

دیدگاه اول خواهان بازگشت فوری بایدن به برجام است.این دیدگاه با پیوند برقرار کردن میان سیاست داخلی و خارجی ایران معتقد است دولت بایدن می تواند از طریق بازگشت به برجام موضع عمل گرایان در آستانه انتخابات ریاست جمهوری را تقویت کند.در این دیدگاه بر این مساله تاکید می گردد که استقرار دولت محافظه کار در تابستان سال اینده موجب سخت شدن چانه زنی با تهران و حتی غیر ممکن شدن آن می گردد.

مدل پیشنهادی این دیدگاه:اعلامیه رسمی بایدن مبنی بر بازگشت یکجانبه به برجام و شروع مذاکرات در مورد جدول زمان بندی بازگشت به تعهدات میان دو طرف که می تواند بین یک تا دو ماه به طول بینجامد.تا زمان توافق نهایی امریکا می تواند از طریق اینستکس و کانال سوییس به اقتصاد ایران کمک کند.طرفداران این دیدگاه:رابرت اقتصادی،آرین طباطبایی و برخی لابی من های نزدیک به دستگاه دیپلماسی ایران نظیر تیریتا پارسی و پژوهشگرانی نظیر ولی رضا نصر

اول ایران بعد آمریکا

دیدگاه دوم معتقد است آمریکا نباید تا قبل از بازگشت ایران به تعهدات هسته ای خود به برجام بازگردد و حتی اعلامیه بازگشت را صادر کند چرا که در اینصورت ایران گزینه های دیگری را روی میز قرار خواهد داد:از جمله رفع تحریم های غیر هسته ای،پرداخت غرامت بابت عدم اجرای سه ساله برجام و حتی حذف مکانیسم اسنپ بک از قطعنامه 2231.پس آمریکا فشارهای تحریمی را در عین اعطای برخی امتیازات محدود و تشویقی در قالب اینستکس و کانال سوییس حفظ خواهد کرد تا ایران تحت فشارهای اقتصادی مجبور به بازگشت به میز مذاکره گردد.تنها در چنین شرایطی امریکا به تعلیق تحریم ها دست خواهد زد.طرفداران این نگاه معتقدند با توجه به واقعیت های حاکم بر ساختار قدرت در ایران می توان با دولت محافظه کار اینده به نتایج مستحکم تر و بهتری رسید.بنابراین نباید برای بازگشت به برجام تعجیل کرد چرا که حتی چنین بازگشتی موجبات بازگشت ایران به میز مذاکره را فراهم نمی کند و ایران تا قبل از اغاز مذاکرات تلاش خواهد کرد حداکثر امتیازات ممکن را از ایالات متحده بستاند.مهمترین طرفدار این نگاه انتونی بلینکن وزیر خارجه امریکااست.

گروکشی از تحریم ها

دیدگاه سوم معتقد است که شرایط ژئوپلتیک منطقه و ترتیبات امنیتی و سیاسی نسبت به سال 2015کاملا تغییر کرده است و بازگشت به برجام مطلوبیت های لازم را از آن امریکا نخواهد کرد.بنابراین امریکا در قبال بازگشت ایران به برجام باید فقط بخشی از تحریم ها را تعلیق کند و بخشی از تحریم ها را باید برای ادامه مذاکرات بر سر اصلاح برجام،نقش منطقه ای و برنامه موشکی ایران به عنوان اهرم فشار حفظ کرد.طرفداران این دیدگاه وندی شرمن معاون وزیر خارجه و جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا هستند.

سناریو اصلی برای برجام

بخشی از تعلل دولت بایدن در مورد تصمیم گیری قاطع در مورد برجام به همین اختلاف نظرها بازمی گردد ولی نشانه های زیادی وجود دارد که فعلا دولت بایدن در حال پیش بردن پروژه بلینکن است. وجوه مشترک این سه دیدگاه ما را به این نتیجه گیری می رساند که در هر سناریویی بازگشت امریکا به برجام و احیای کامل برجام حداقل تا ماه می دور از تصور است.