یخچال های تاریخی نائین نمادی از غلبه مردمان کویر بر سختی های طبیعت هستند - اوج باور

نائین در زمینه های مختلف تاریخی، فرهنگی، جاذبه های طبیعی، صنایع دستی، آداب و رسوم خاص منطقه، سوغات، تنوع آب و هوایی و زیست محیطی بسیار غنی بوده و نیز قرارگ رفتن این شهرستان در چهارراه اصلی کشور و در بین جاده های مهم و ترانزیتی شمال به جنوب و غرب به شرق، قابلیت های ویژه ای را از دیرباز به این شهرستان داده است.

نائین از معدود شهرستان هایی است که حداقل یک نمونه از تمام آثار تاریخی موجود در کشور را در دل خود جای داده که شامل قلعه ها، برج ها، حصار تاریخی، مساجد، حسینیه ها، آب انبارها، یخچال ها، قنات، بازار، حمام ها، بقاع متبرکه، کاروانسراها، ساباط ها، خانه های تاریخی، آسیاب ها، خندق، معادن تاریخی، باغ ها و مصلی های تاریخی است.

این شهر به واسطه تعدد و تنوع آثار می تواند به عنوان یکی از مهمترین پژوهشکده های شناخت ساختار شهرسازی، بازسازی، باستان شناسی، معماری و تاریخ مردم کویر مرکزی ایران بشمار آید.

از آنجا که شهر نائین در کویر مرکزی ایران واقع شده و همواره مشکل گرمای طاقت فرسای تابستان و کمبود آب در طول سال در آن وجود داشته، مردمان این دیار با ساخت و سازهای معماری، مهندسی و تأسیسات مختلف سعی در غلبه بر سختی های طبیعت اطراف خود داشته اند. از جمله این تلاش ها میتوان به طراحی و ساخت آب انبارها، قنات ها، آسیاب های آبی پایه قنات و یخچال ها اشاره کرد.

میتوان از یخچال های تاریخی به عنوان نشانی از نبوغ معماری نیاکان نام برد که از یک مخزن عمیق و مخروطی شکل به عمق تقریباً 10 متر یا بیشتر، یک گنبد مخروطی بزرگ بر روی مخزن، حصار بلند سایه انداز با نظمی خاص گرداگرد آن و معمولاً یک اتاق نگهبانی تشکیل شده است. دیوار بلند یخچال وظیفه سایه انداختن روی حوضچه های یخ اطراف مخزن را داشته است.

حوضچه ها معمولا در زمستان از آب باران پر میشد و بر اثر سرمای سوزناک کویر منجمد میشد. مخزن یخچال را در فصل زمستان با یخ های حوضچه ها پر می کردند و روی آن را با میزان زیادی کاه می پوشاندند تا از نفوذ گرما در فصل بهار و تابستان به یخ ها جلوگیری شود.

در فصل تابستان مردم یخ های درون یخچال را به میزان نیاز شکسته و برداشت می کردند.

در سالهای گذشته تعدادی از این یخچال ها از سوی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان بازسازی شده است.

از مهمترین یخچال های نائین که هم اکنون بازسازی شده، میتوان به یخچال بافران و یخچال محمدیه اشاره کرد. در این میان با تلاشهای اجرا شده، یخچال تاریخی محمدیه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.