جستجوی تشابهات میان فیزیک مدرن و عرفان شرقی - اوج باور

وی در این باره در پیشگفتار کتاب نوشته است: این کتاب برای عموم خوانندگان علاقه مند به عرفان شرقی نوشته شده است که لزوما چیزی درباره فیزیک نمی دانند. تلاش کرده ام مفاهیم اصلی و نظریه های فیزیک مدرن را بدون فرمول های ریاضی و به زبانی غیرتخصصی بیان کنم، اگرچه ممکن است برخی پاراگراف ها در نگاه اول برای خواننده غیرمتخصص پیچیده به نظر برسد... همچنین امیدوارم فیزیکدانانی علاقه مند به جنبه های فلسفی فیزیک در میان خوانندگان کتابم باشند که هنوز با فلسفه های معنوی شرق آشنا نشده اند. آن ها با خواندن این کتاب درمی یابند که عرفان شرقی چارچوب فلسفی زیبا و یکپارچه ای در اختیارمان می گذارد که با نظریه های پیشرفته دنیای مادی ما سازگار است.

خواننده با نگاهی به فهرست کتاب ممکن است احساس کند توازن و تناسبی میان نحوه ارائه مطالب علمی و اندیشه های عرفانی وجود ندارد. با خواندن این کتاب، می باید درک او از فیزیک پیشرفت کند، اما ممکن است چنین پیشرفتی در فهم عرفان شرقی رخ ندهد. این امر اجتناب ناپذیر است، زیرا در نهایت تجربه معنوی چیزی نیست که با خواندن کتاب آموخته شود. درک عمیق هرکدام از سنت های عرفانی تنها زمانی حاصل می شود که تصمیم بگیریم با جدیت و فعالانه درگیر آن شویم. پس تنها کاری که می توانم بکنم، ایجاد این احساس است که چنین درگیر شدنی ارزشمند است.

فریتیوف کاپرا

هدف این کتاب بررسی ارتباط میان مفاهیم فیزیک مدرن و ایده های بنیادین سنت های مذهبی و فلسفی شرق دور است. خواهیم دید که چگونه دو ستون اصلی فیزیک قرن بیستم، نظریه کوانتوم و نظریه نسبیت، وادارمان می کنند دنیا را همانند یک هندو یا بودایی یا تائوییست ببینیم و چطور این تشابهات تقویت می شوند. زمانی که به تلاش های اخیر برای ترکیب این دو نظریه جهت توصیف پدیده دنیای زیرمیکروسکوپی می نگریم، یعنی به خواص و فعل و انفعالات ذرات اتمی که تمام مواد از آن ها ساخته شده اند. اینجاست که همانندی های فیزیک مدرن و عرفان شرقی بسیار چشمگیر می شود و اغلب با اظهاراتی مواجهیم که تقریبا ناممکن است بتوانیم بگوییم از آنِ فیزیکدان هاست یا عرفان شرقی.

اکتشافات فیزیک مدرن، تغییرات عمیق مفاهیم چون فضا، زمان، ماده، شی، علت و معلول و غیره را ایجاب کرده است و از آنجا که این مفاهیم برای تجربه دنیا ضروری هستند، تعجب آور نیست که فیزیکدانانی که مجبور به تغییر آن ها بودند، دچار حیرت شدند. جدا از این تغییرات، دنیا بینی جدید و بسیار متفاوتی ظاهر شد که هنوز در تحقیقات علمی کنونی در دست بررسی است. به نظر می رسد که عرفای شرقی و فیزیکدانان غربی، تجربیات بنیادی مشابهی را از سر گذراندند که آن ها را به سوی روش های کاملا جدید مشاهده دنیا سوق داد.

فریتیوف کاپرا در بخش دیگری از کتاب بیان کرده که به دلیل طبیعت نسبیتیِ ذرات زیراتمی، بدون اینکه به کنش های متقابل آن ها پی ببریم، نمی توانیم خواصشان را بفهمیم و به دلیل پیوستگی بنیادی دنیای زیراتمی نمی توانیم هیچ ذره ای را پیش از شناخت ذرات دیگر، بشناسیم. بحث هایی درباره مهم ترین الگوها و نظریات نشان می دهد که تمامی آن ها، مفاهیمی فلسفی مشابه با مفاهیم موجود در عرفان شرقی را دربر می گیرند.

نخستین چاپ کتاب تائوی فیزیک؛ جستجوی تشابهات میان فیزیک مدرن و عرفان شرقی با ترجمه شکوفه غفاری در 420 صفحه با شمارگان 550 نسخه به بهای 75 هزار تومان از سوی انتشارات هرمس راهی بازار نشر شده است.